بورس اوراق بهادار بازاری رسمی و قانونمند است که در آن انواع اوراق بهادار از جمله سهام شرکتها، اوراق بدهی، صندوقهای سرمایهگذاری و سایر ابزارهای مالی، تحت نظارت مراجع ذیصلاح، معامله میشوند. این بازار با هدف ایجاد شفافیت در فرآیند مبادلات، تسهیل تأمین مالی برای بنگاههای اقتصادی و فراهم کردن بستری امن و کارآمد برای سرمایهگذاران ایجاد شده است.
در ایران، بورس اوراق بهادار بر اساس «قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران» فعالیت میکند و نظارت بر آن بر عهده سازمان بورس و اوراق بهادار است. معاملات در این بازار از طریق کارگزاران رسمی و تحت مقررات مشخص انجام میشود و کلیه ناشران اوراق بهادار ملزم به رعایت الزامات افشای اطلاعات هستند.
وجود بورس اوراق بهادار مزایایی همچون افزایش نقدشوندگی داراییها، امکان سرمایهگذاری متنوع، کشف عادلانه قیمتها و هدایت سرمایهها به سمت فعالیتهای مولد اقتصادی را به همراه دارد. این بازار یکی از ارکان اصلی نظام مالی کشور به شمار میآید و نقش مهمی در توسعه اقتصادی و جذب سرمایههای داخلی و خارجی ایفا میکند.
بورس تهران دارای بازارها و تابلوهای مختلفی است که بر اساس شرایط پذیرش شرکتها و حجم معاملات، دستهبندی میشوند:
1. تابلوی اصلی
این تابلوی معاملاتی ویژه شرکتهایی است که از نظر سرمایه، سابقه فعالیت، سودآوری، شفافیت اطلاعات و رعایت الزامات قانونی، بالاترین استانداردها را دارند. شرکتهای پذیرفتهشده در تابلوی اصلی معمولاً از جایگاه اقتصادی و مالی مستحکمی برخوردارند و حجم معاملات آنها بالاست.
2. تابلوی فرعی
این تابلو برای شرکتهایی است که شرایط کامل تابلوی اصلی را ندارند اما همچنان معیارهای لازم برای پذیرش در بورس را کسب کردهاند. حضور در تابلوی فرعی برای این شرکتها فرصتی برای توسعه و ارتقای عملکرد مالی و شفافیت اطلاعاتی محسوب میشود تا در صورت بهبود شرایط، به تابلوی اصلی منتقل شوند.