قرارداد اختیار معامله یا همان آپشن دو نوع دارد . اختیار خرید و اختیار فروش . این قرارداد ها به ترتیب به خریداران در ازای پرداخت مبلغی مشخص (که همان قیمت یا پریمیوم قرارداد است) این امکان یا اختیار را میدهند که یک دارایی مشخص(دارایی پایه) را به قیمت مشخص (قیمت اعمال) در تاریخ مشخص(سررسید) بخرند یا بفروشند. فروشنده نیز متعهد میشود در صورت اعمال شدن اختیار از سوی خریدار دارایی پایه را از او بخرد یا به او بفروشد.
اختیار خرید
این قرارداد یک طرف فروشنده(short) دارد و یک طرف خریدار(long). به طرف خریدار این امکان را میدهد که دارایی پایه را در تاریخ مشخص به قیمت مشخص خریداری کند. از سوی دیگر فروشنده نیز متعهد میشود در صورت اعمال شدن اختیار از سوی خریدار دارایی پایه را از او بخرد یا به او بفروشد.از آنجایی که فروشنده تعهد دارد و احتمال نکول از سوی فروشنده وجود دارد باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین پرداخت کند. در سررسید اگر قیمت دارایی پایه بالاتر از قیمت اعمال قرارداد بود خریدار اختیار خرید اختیار خود را اعمال میکند چرا که میتواند دارایی پایه را ارزان تر نسبت به بازار خریداری کند. و اگر قیمت بازار کمتر از قیمت اعمال بود اختیار خود را اعمال نکرده و مبلغ پریمیوم که برای خرید اختیار پرداخت کرده است را از دست میدهد. اگر قیمت دارایی پایه بیشتر از قیمت اعمال باشد اختیار خرید در سود یا in the money است(به اختصار ITM) و اگر قیمت دارایی پایه پایین تر از قیمت اعمال باشد در ضرر یا out of the money است (به اختصار OTM) نکته مهم این است که برای فروختن آپشن نیاز نیست از قبل آن را خریده باشید به عبارتی شما میتوانید آپشن را بخرید و بعد آن رابفروشید یا بدون اینکه آن راخریده باشید روی آن موقعیت فروش بگیرید و بعد با گرفتن موقعیت خرید آن را آفست کنید. از همین موضوع میتوان نکته ای دیگر را نتیجه گیری کرد که نیاز نیست برای سود بردن از آپشن تا سررسید صبر کرد. یعنی میتوان با ارزان خریدن و گران فروختن یا گران فروختن و ارزان خریدن پیش از سررسید سود کرد.
بدیهی است که بالا رفتن قیمت دارایی پایه و افزایش احتمال ITM بودن اختیار در سررسید باعث میشود ارزش ، قیمت و یا پریمیوم اختیار معامله افزایش پیدا کند. این موضوع این فرصت را برای سرمایه گذار ایجاد میکند تا با خریدن آپشن و گران تر فروختن آن سود کند ( یا از ITM بودن آپشن در سررسید سود کند) و برعکس کم شدن قیمت دارایی پایه و کاهش احتمال ITM بودن آن در سررسید باعث کم شدن ارزش و پریمیوم آپشن میشود. با توجه به اینکه برای فروختن آپشن نیاز نیست آن را از قبل خریده باشید میتوانید با گرفتن موقعیت فروش و آفست کردن در قیمت های پایین تر سود کنید یا آپشن را تا سررسید نگه دارید و در صورت OTM بودن آن در سررسید و اعمال نشدن آن به اندازه پریمیوم سود کنید.برای محاسبه بازدهی فروش اختیار از فرمول زیر استفاده کنید:
سرمایهگذاران وقتی انتظار دارند قیمت دارایی پایه افزایش یابد اختیار خرید را میخرند و وقتی انتظار دارند قیمت دارایی پایه کاهش یابد اختیار خرید را میفروشند.
نام اختیار خرید با حرف "ض" شروع میشود برای مثال اختیار خرید شستا را ضستا، اهرم را ضهرم و خودرو رو ضخود مینامیم.
بعد از نام اختیار خرید عموما عددی قرار میگیرد که دو شماره اول آن نشانه سررسید و شماره های بعدی نشانه قیمت اعمال هستند یعنی با افزایش قیمت اعمال افزایش پیدا می کنند .
به عنوان مثال ضستا ۳۰۲۴ سررسید برج ۳ ضستا۴۰۲۳ سررسید برج ۴ و ضستا۵۰۲۶ سررسید برج ۵ هستند و قیمت اعمال ضستا۵۰۲۷ از ضستا۵۰۲۶ بیشتر است.